Sieroctwo społeczne – rozumiane jako trwałe pozbawienie opieki nad dziećmi świadczonej przez rodziców własnych.

Sieroctwo duchowe – jest zjawiskiem niejednorodnym zarówno z powodu różnorodności sytuacji rodzinnych stanowiących jego źródło, jak ze względu na indywidualny charakter reakcji emocjonalnych oraz zachowań dzieci mających poczucie tego sieroctwa. Jest ono zjawiskiem subiektywnym, występuje jako poczucie określonego stanu psychicznego, które tkwi w stosunkach psychoemocjonalnych między rodzicami a dzieckiem.

Kryteria doboru wychowanków do grupy:

• wiek

• płeć

• szczebel edukacji

Grupy:

• rodzinkowe (koedukacja dzieci w różnym wieku)

• rozwojowe (dzieci zbliżone wiekiem, z tego samego szczebla edukacji)

• jednorodne (dzieci w różnym wieku, z różnych szczebli edukacji)

• mieszane (o różnym składzie wychowanków, dobierane raczej przypadkowo, w miarę napływu do domu dziecka)

Funkcje (wychowawcze) domu dziecka:

• Readaptacyjna – przysposabianie nowo przybyłego do placówki, do warunków życia zakładowego

• Kompensacyjna – niwelowanie odchyleń w rozwoju dziecka i wyrównywanie braków

• Opiekuńcza – zaspakajanie potrzeb, czuwanie nad bezpieczeństwem i zdrowiem dzieci

• Wychowawcza – wszechstronny rozwój osobowości i stymulowanie aktywności

• Profilaktyczna – usuwanie czynników zagrażających zdrowiu i prawidłowemu rozwojowi

Funkcje w zakresie rozwijania i zaspakajania psychicznych potrzeb:

• Rozwijanie pozytywnych, wartościowych potrzeb już rozbudzonych

• Wdrażanie wychowanków do właściwych sposobów zaspakajania potrzeb

• Tworzenie właściwej hierarchii potrzeb

• Wdrażanie do właściwego reagowania na niezaspokajanie niektórych potrzeb na sytuacje flustracyjne

• Ograniczanie a nawet tłumienie niektórych potrzeb, gdy realizacja ich miała szkodzić jednostce lub otoczeniu

Przyczyny niepowodzeń dydaktycznych dzieci z domów dziecka:

• przeszłość dzieci, zaniedbania rodzinne i środowiskowe, urazy emocjonalne

• brak zainteresowań poznawczych, brak wiary we własne siły, zaniżona samoocena

• brak samodzielności i systematyczności

Współpraca domu dziecka ze szkołą zapewnia powodzenie szkolne. Istnieją dwa nurty działań:

1. praca nad wychowankami w placówce

2. utrzymanie ścisłego kontaktu ze szkołą poprzez indywidualne wizyty wychowawców – opiekunów grup w szkole.